Koronavirüs Aşısına Dair: Seyahat ve Aşı İlişkisi Nasıl Olacak?
2020 yılının Mart ayından bu yana koronavirüs etkisini göstermeye devam ediyor. Geçtiğimiz aylarda ise koronavirüs aşısına dair sevindirici haberler geldi ve insanlar hayatlarının ne zaman normale dönebileceğini de öngörmeye başladı. Peki aşı yaygınlaşınca ve koronavirüsün etkileri azalınca seyahatler nasıl yapılacak? Bu soruya cevap olabilecek bir şeyin üzerinde çalışmalara başlandı: o da “aşı pasaport”u. Bu içeriğimizde aşı sürecinde seyahatlerin nasıl gerçekleştirileceğini, seyahat pasaportunun geleceğini ve seyahat-aşı-ülkeler üçgenindeki bilgileri A’dan Z’ye sizlerle paylaşacağız. Haydi gelin şimdi başlayalım.
Seyahat Güvenli Hale Getirmek İçin Dijital Pasaport Çalışmaları Hız Kazandı
Güvenli seyahat etmenin yolunu dijital pasaportlar açabilir. Geçtiğimiz aylarda Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), uluslararası sınırları güvenli bir şekilde yeniden açmanın anahtarı olabilecek bir uygulama üzerinde çalıştığı bilgisini basınla paylaştı. Bu bilginin doğrultusunda dünya basınında dijital pasaport da konuşulmaya başlandı. Örneğin Birleşik Krallık hükümeti 18 Ocak 2021 Pazartesi gününden itibaren ülkeye gelen tüm uluslararası yolcuların İngiltere'ye gitmeden önce Covid-19 için negatif test yapması gerektiğini duyurdu. İngiltere basınında aşı ile ilgili olarak ilerleyen tarihlerde ülkeye giriş yapmak isteyenlerin koronavirüse karşı aşılanmış olduğunu göstermek için bir bağışıklık pasaportu veya e-aşı sertifikası gerekebileceğini konuşuyor. Kasım 2020'de, Avustralyalı havayolu şirketi Qantas'ın CEO'su, böyle bir önlemin gelecekteki seyahatler için bir ön koşul olmasını beklediğini ve havayolunun yalnızca aşı almış yolcuları kabul edeceğini söyledi. PC Ajansından seyahat uzmanı Paul Charles, 'IATA (Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği), yolcuların aşı olduklarını kanıtlamak zorunda kalma fikrinin arkasına geçmeye başlıyor. Ancak kısa mesafeli uçuşlar için bir fikir olacağını sanmıyorum. Avustralya gibi adaların neden bunu yapmak isteyebileceğini anlayabiliyorum, ancak Avrupa ülkeleri gibi bağlantılı destinasyonlar için bu daha zor. “ ifadelerini kullandı.
IATA Dijital pasaport hakkında daha detaylı bilgi edinmek isterseniz Uluslararası Seyahatlerde Kullanılması Planlanan IATA Travel Pass Hakkında Merak Edilenler adlı içeriğimizi okuyabilirsiniz.
Bazı Ülkeler “Aşı Pasaportu (Dijital Pasaport)” Uygulamasına Sıcak Bakıyor
Seyahatlerde aşı zorunlu mu olacak sorusuna cevap arayarak başlıyor. Geçtiğimiz günlerde Yunanistan Başbakanı Kyriakos Mitsotakis, Avrupa Birliği çatısı altında koordine edilmiş bir aşı pasaportu fikrini kamuoyuyla paylaştı. Yaptığı açıklamada aşı pasaportunun üye devletlerde kabul edilebilecek şekilde yapılandırılması gerektiğini söyledi ve ortak bir anlayışı benimsemenin önemine vurgu yaptı.
Macaristan’da ise turistlerin giriş için aşı kanıtı niteliğini taşıyan bir belge göstermeleri gerekebileceği gündeme geldi. Bir hükümet sözcüsü, “Vatandaşların koronavirüsüne karşı koruma kazandıklarına dair kanıt sunma ihtiyacı tüm dünyada artıyor” ifadesini kullandı.
Sözcü gazetesinden Ali Gülen'in haberine göre ise; Türkiye de AB için risk bölgesi ve vize randevuları durdurulmuş durumda. Vize randevularının yakında sadece aşılananlar için açılması gündeme gelecek gibi görünüyor. Ali Gülen haberinde yaklaşık 9 aydır durdurulan turist vizesi sadece "aşı şartıyla" verilmeye başlanacağını ve Alman pasaportu ya da oturumuyla Türkiye'ye gidip gelenlerde de, testin yerini "aşı zorunluluğu" alacağının altını çiziyor.
Yani, "AB vatandaşına getirilen kısıtlama, yabancıya zaten kapsıyor" ve Türkiye'den turistik amaçlı AB'ye gitmek isteyenlere vize verilmeye başlanması için "aşı ön şartı" geliyor. Nisan ya da mayıstan sonra ancak aşı yaptırmış olanların vize için başvurabilecekleri öngörülüyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise birkaç gün önce basına yaptığı açıklamada Yunanistan'ın AB ülkelerinde ‘aşı pasaportu' uygulanması önerisi hakkında, “Bizim açımızdan da değerlendirilecek bir konu.” ifadelerini kullandı.
Havayolu Şirketleri, Aşı Uygulamaları Hakkında Hazırlanmaya Başladı
Peki dijital pasaportlar veya aşı pasaportları hakkında hava yolu şirketleri bu duruma özel bir hazırlık içerisine girdiler mi? Bazı havayolu şirketlerinin kendi sağlık pasaport sistemlerini geliştirmek için adımlar attığı biliniyor. Örneğin United Airlines, Virgin Atlantic, Swiss International AirLines ve JetBlue, bu yıl misafirlerine sağlık pasaportu sistemi sunmaya başlayacaklarını söyledi. British Airways'ten yapılan açıklamaya göreyse; şirket bu yılın başlarında piyasaya sürülecek olan kendi sağlık pasosu üzerinde de çalışıyor.
İrlandalı havayolu şirketi Ryanair CEO’su Michael O’Leary'nin Kasım ayında BBC'nin Today programında yaptığı açıklama ise şunları kaydetti: “Önümüzdeki yıl İrlanda ile İngiltere arasında veya İngiltere ile İspanya, Portekiz veya Yunanistan arasında kısa mesafeli uçuşlarda seyahat etmek için aşılara ihtiyacınız olmayacak.”
Avustralya havayolu şirketi Qantas’ın CEO’su Alan Joyce da aynı tarihlerde şunları söylemişti: “İnsanlardan uçağa binmeden önce aşı yaptırmalarını isteyeceğiz.” Joyce, yolcuların gelmek istediği ülkeler için “kabul edilebilir” olduğunu onaylayan bir aşı pasaportunun elektronik versiyonunu taşıyabileceklerini söyledi.
Aslında birçok havayolu şirketi, yolcuların sağlık verilerini güvenli ve doğrulanabilir bir şekilde sunabilmelerini sağlamak için CommonPass, ICC AOKpass ve VeriFLY gibi mobil sağlık uygulamaları dahil olmak üzere çeşitli teknolojileri test ediyor.
Aşı Pasaportu Hakkında Bazı Liderlerin ve Dünya Sağlık Örgütünün Tereddütleri Var
Aşı pasaportunun uluslararası seyahatlerde zorunlu hale getirilmesi fikrine herkes katılmıyor. Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi Başkanı ve CEO’su Gloria Guevara konu hakkında şunları söyledi: “Bir iş bulmak veya seyahat etmek için asla aşı talep etmemeliyiz. Qantas’ın yaklaşımına kesinlikle katılmıyorum. Seyahatten önce aşı kuralı getirilirse, bu bizi ayrımcılığa götürür.”
Bağımsız bir araştırma kuruluşu olan Ada Lovelace Enstitüsü tarafından hazırlanan bir 2020 raporu da, Guevara'nın düşüncelerini yansıtıyor ve aşı pasaportlarının kullanılmasının “sosyal uyum açısından son derece yüksek riskler oluşturabileceğini; ayrımcılık ve dışlama yaratabileceğini” belirtiyor.
PC Agency’nin seyahat danışmanlığı genel müdürü Paul Charles ise, ayrıcalıklı bir azınlığın ülkelere erişebildiği bir durum konusunda şunları söyledi: “Hükümetlerin sağlığı korumakla kalmayıp aynı zamanda dünyayı ekonomik olarak hareket ettirme görevi vardır. Aşı pasaportları başlangıçta sadece azınlık diyebileceğimiz bir grup insan için sağlanabilecek. Ayrıcalıklı birkaç kişinin ülkelere erişebildiği bir duruma sahip olamayız.”
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Acil Durum Komitesi, yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgını nedeniyle "küresel acil durumun" devamı ve uluslararası seyahatler için "aşı pasaportu şartı" getirilmemesi tavsiyesinde bulundu. DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, örgütün Cenevre'deki merkezinde video konferans yöntemiyle basın toplantısı düzenledi.
Covid-19 aşıları için küresel dayanışma çağırısı yapan Ghebreyesus, "Sağlık çalışanları bitap düştü ve sağlık sistemleri gerildi. Bazı ülkelerde de oksijen kaynaklarının tehlikeli derecede azaldığını görüyoruz" dedi.
Gemi Seyahatleri İçin Aşı Kanıtı Gerekecek Mi?
Gemi seyahat hatları Celebrity ve Royal Caribbean yöneticileri konu hakkında şunları söyledi: "Konuklar tıbbi ve fiziksel olarak seyahat için uygun olduklarından emin olmalılar ." Şimdilik cruise seyahatine dair bir aşı zorunluluğu getirilmedi, ancak gelişmelerin aşıların zorunlu olabileceğini gösterir nitelikte.
Turizmde İyi Haberler: Aşı Çalışmalarının Ardından Rezervasyonlarda Artış Görüldü
Aşılar hakkında devam eden iyi haberlerle birlikte, seyahat dünyası 2021 için arama ve rezervasyonlarda büyük bir artış yaşıyor, Maldivler'de uzun süreli tatiller ve Akdeniz sahil tatilleri popüler olacağa benziyor. Dünya çapında kişiye özel seyahat ve villa tatillerinde uzmanlaşmış Red Savannah'dan George Morgan-Grenville, Kasım ayı sonlarında, “Aşının yolda olduğu ve karantinanın beş güne indirileceği haberleriyle sebebiyle rezervasyonlarda önemli bir artış gördük. Web trafiği artık Covid öncesi seviyeleri aştı ve işlerin normalliğe dönüşün eşiğinde olduğuna dair belirgin bir his var. Yalnızca Aralık ayı kalkışları için değil, aynı zamanda 2021'in tamamı için rezervasyonlar görüyoruz. “ ifadelerini kullanmıştı.
Peki Çin Aşısı Olan Türk Vatandaşları AB'ye Seyahat Edebilecek Mi?
Geldik en çok merak edilen sorunun cevabına. Çinli Sinovac firmasının geliştirdiği CoronaVac aşısı henüz Endonezya, Türkiye ve Brezilya gibi birkaç ülke dışında onay almış değil.
euronews Türkçe'nin yayımladığı habere göre Avrupa Birliği tarafından onaylanmamış Çin aşısı olan Türk vatandaşlarının seyahat ve vize işlemlerine ilişkin sorusunu yanıtlayan Avrupa Komisyonu Sözcüsü Dana Spinant, hangi aşıyı alacaklarına ülkelerin karar vereceğini söyledi. Spinant, onay almamış aşıların durumuna ilişkin AB içinde kapsamlı bir tartışmanın henüz yapılmadığını da söyledi. Dana Spinant, şunları söyledi:
"Vatandaşlarını korumak için hangi aşıyı seçeceği Türkiye'nin kendi kararı elbette. AB ile aynı aşıları kullanmak zorunda değiller. Şu aşamada bahsettiğiniz kategoriye düşen aşıları olanların durumuna ilişkin görüşme ve tartışma henüz gerçekleşmiş değil. Dolayısıyla aşı pasaportu önerisinin kendisi gibi bu nokta da şimdilik netleşmedi."
Konunun AB seviyesinde olduğu gibi Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) seviyesinde de gündemde olduğunu belirten Spinant, dünyada ülkelerin karşılıklı olarak yapılan aşıları tanımaları konusunun tartışılmaya devam etmekte olduğunu belirtti.
Kaynaklar: euronews, which.co.uk, cntraveller, sozcu.com.tr
Aşı pasaportu hakkında detaylı bilgi edinmek isterseniz Aşı Pasaportu Nedir? Aşı Pasaportu İle İlgili Hangi Çalışmalar Gündemde? adlı içeriğimizi okuyabilirsiniz.
