Gönüllü Turizmi (Voluntourism) Nedir?

Gün geçtikçe değişen dünya şartları yaşam biçimlerimizi de etkiliyor. Yeme içme alışkanlıklarımız, çalışma tarzlarımız, aile ilişkilerimiz, dünya görüşümüz, doğa ve tarih ile olan bağlarımız gibi her alanda hayatımızda bu değişime ayak uydurmaya çalışıyoruz. Seyahat alışkanlıklarımız, tatil biçimlerimiz de bu değişimlerden nasibini alıyor ve almaya devam edecek. Daha önceleri tatil çoğu kimseye göre lüks bir alışkanlıkken artık her sosyo-ekonomik düzeydeki insan için ihtiyaç halini aldı. Tatil biçimleri de insanların ihtiyaçlarına ve kişisel zevklerine göre ayrışmaya başlayalı çok zaman oldu bile. Tatil; kitle turizminden arkadaş gruplarıyla yapılan seyahatlere hatta yalnız başına yapılan (solo seyahat) seyahatlere kadar özelleşmiş durumda. Ve tüm seyahat biçimleri salt bir 'tatil' amacından çok uzakta. Artık yeni sözlerin, yeni algıların dünyasında yaşıyoruz. Sadece tüketerek devam edemeyeceğimiz gerçeği de bu algıların tepesinde duruyor. Buradan yola çıkarak turizmin içerisinde yer alan her birey, daha iyi bir dünya için sahip bazı sorumluluklara sahip. Farkında olmak, fark yaratmak, duyarlı olmak, bilinçli olmak ve gönüllü olmak... Turizmin farkındalık sahibi akımlarını bu yazımızdan keşfedebilirsiniz.

Gönüllü Turizmi Nedir?

Gönüllü turizmi (voluntourism) işte bu noktada alternatif turizm çeşitlerinden biri olup temelde gönüllü hizmet esasına dayanan bir yapı ile karşımıza çıkıyor. Bu turizm biçiminde turistlerin gittikleri destinasyonda bölge ve bölge halkının kalkınmasına yönelik yapılan faaliyetlere gönüllü olarak katılması, böylece bölgeye ve halka fayda sağlaması amaçlanıyor. Gönüllü turizminde turistler aynı zamanda gittikleri yerleri keşfetmek, eğlenmek için sosyal aktivitelere de katılıyor. Bu turizm akımında turistler maddi bir karşılık beklemezler, hatta bunun için bir ödeme yaparlar ve kendi konaklama, yol ve diğer giderlerini de karşılarlar. Gönüllü turizmi; gündelik hayata ara verme, günlük rutinden uzaklaşma, stres atmanın yanı sıra kendi ve yakın çevresi dışında bir kültüre, tarihi dokuya, yaşam tarzına, canlılara fayda sağlama tatminini ve bunla gelen iç huzuru bulma, kendini gerçekleştirmeye dair duygular barındırır. Gönüllü turizmin odak önceliği, gönüllü turist olan kişiden ziyade ev sahibi olan bölgenin kurumun ya da halkın ekonomik ve sosyal faydasına katkı sağlamaktır. 

Gönüllü turizmi son yıllarda duymaya başladığımız bir turizm biçimi gibi görünse de aslında çok eskilerden beri seyahat ve gönüllülük kavramlarını birlikte ele alarak başka toplumlara, canlılara fayda sağlamak amacıyla yola çıkmış doktorlar, misyonerler, denizciler, gezginler, tıbbı yardımcılar olduğunu görmemiz mümkün. 

Gönüllü Turizm Turisti Kimdir?

Gönüllü turizm genel olarak, gelir düzeyinin artmasıyla birlikte kitle turizminde doygunluk yaşamış ve kişisel yolculukta kendini gerçekleştirme düzeyine yaklaşmış kişilere hitap eder. Daha çok manevi tatmin duygularının ön planda olduğu bir turizm biçimi olduğundan katılımcıların bu yöndeki arayışlarını destekler. Seyahat ederken aynı zamanda iyi işler yapmış olmaktan mutlu olan kişiler tercih eder. Gönüllü turizm turisti bu gönüllü seyahatini bir anlık hevesle yapmak yerine bunu dinlenme, keşif tatili yaparken yaptığı gibi hayatının planlı bir parçası haline getirir ve gönüllü turizminin sürdürülebilirliğine katkı sağlar. 

Gönüllü turist ile çalışan turist kavramlarını birbirine karıştırmamak gerekir. Çalışan turistler gittikleri yerlerde çalışmaları için aracı şirketlerden ücret alarak giderler. Gönüllü turistler ise gittikleri, katıldıkları faaliyetler için para almadıkları gibi bu faaliyetlere katılabilmek için aracı kurumlara ücret öderler. Bu nedenle gönüllü turizmi genel olarak gelir düzeyi yüksek kişilere hitap eder.

Nasıl Gönüllü Turist Olunur?

Gönüllü turizmin bir parçası olmak istiyorsunuz ama bunu nasıl planlayacağınızı bilemiyorsanız bunun için güvenli aracı kurumlarla ilerlemek en doğrusu olacaktır. İlk iş etik değerlere sahip güvenilir gönüllü kuruluşlar bulmaktır. Dünyada bunun için hizmet veren gönüllü kuruluş sayısı epey fazla ama bunların arasında sadece para kazanmak için sahte yollara başvuran kuruluşlar da olabiliyor. Bunların arasından etik değerlere sahip kuruluşu bulmak için onların size sunduğu bilgilerden fazlasını araştırmanız ve hem para hem zaman harcayacağınız bu faaliyetin gerçekten planlanan hizmete faydası olup olmadığından emin olmanız gerekir.

Bir kuruluşun güvenilir olup olmadığını anlamanız için bu önerilerimize kulak verebilirsiniz;

• Kuruluşun web sitesini, daha önce yaptığı çalışmaları ve bu çalışmalara katılmış kişilerin yorumlarını dikkatlice inceleyin.
• Ödeyeceğiniz paranın ne kadarının faaliyetine katılacağınız çalışmaya yatırıldığına bakın. Bu açıkça belirtilmiyorsa sormaktan çekinmeyin. 
• Yapılacak çalışmayı yerel halkın kendisine fırsat verilmesi durumunda onlar için daha faydalı olacak mı yoksa bu iş için  gönüllü turiste gerçekten ihtiyaç var mı, bundan emin olun. 
• Projenin sürdürülebilir olması faaliyet gösterilen çalışma için faydalı mı yoksa onları bu projelere bağımlı hale mi  getiriyor, bu ince çizgiye dikkat edin.

Gönüllü Turizmde Ne Gibi Gönüllü Faaliyetler Var?

Gönüllü Turizmi; tatil ve keşif amaçlı olan kitle turizmden farklı olarak bir yeri sadece görmek, dinlenmek için gitmekle birlikte oraya aynı zamanda bir etki bırakmakla ilgilidir. Kendinizi yeterli gördüğünüz bir alanda gönüllülük faaliyetinde bulunmanız sizin için işleri kolaylaştıracaktır. Yapılacak işin gerektirdiği becerilere sahip olmanız gerekir. Örneğin ekim –biçim işi ya da tuğla örme gibi bir faaliyette bulunacaksanız bunun için gerekli fizyolojik yeterliliğe sahip olup olmadığınıza dikkat etmelisiniz. Belirlenmiş bir gruba İngilizce öğretmenliği yapacaksanız İngilizcenin yeterli olması gerekir.

Gönüllü Turizmi kapsamında yapabileceğiniz bazı şeyleri sizin için sıralıyoruz;

• Çocuklarla ilgili gönüllülük faaliyetlerinde yer alabilirsiniz. Birçok ülkede maddi imkanları yeterli olmayan çocukların belki yetimhanelerdeki çocukların İngilizce öğrenmelerine, el sanat becerileri geliştirmelerine, spor eğitimlerine destek olabilirsiniz.
• Toplulukları ilgilendiren toplumsal döngüye faydası olacak faaliyetlerin içinde yer alabilirsiniz. Salgın hastalıklarla ilgili toplumu bilgilendirmek adına gönüllü farkındalık eğitimleri projelerinde yer alabilirsiniz. Kırsalda sağlıklı yaşam için buradaki su toplama alanlarının temizlenmesi, eğitim kalitesinin artırılması gibi projelerde faaliyet gösterebilirsiniz.
• Hayvanlarla ilgili gönüllülük faaliyetlerinde bulunabilirsiniz. Vahşi hayatın korunmasına, deniz kaplumbağalarının yumurtalarını denize ulaştırmasına, kedi ve köpeklerin kurtarılmasına, soyu tükenmekte olan kuş türlerinin gözlemlenmesine yardımcı olabilirsiniz.
• Kültürel ve tarihi yapıların korunmasına, inşa edilmesine, restore edilmesine yardımcı olarak bu eserlerin yeniden hayata dönmesinin bir parçası olabilirsiniz.
• Çevre düzenlemeleri faaliyetlerinde yer alarak ekolojik dengelerin sağlanmasına, temiz ve yaşanabilir bir dünya mirası bırakılmasına katkı sağlayabilirsiniz.