Sorumlu Turizm Nedir?
Sorumlu turizm dünya turizm algısında uzunca bir süredir var olan ve birçok tur firmasının, acentenin ve gezginin seyahatlerini şekillendiren bir kavram. Sorumlu turizm algısı birden fazla hedefi işaret etse de tek bir amaca odaklanıyor. Yerel haklar, çevre ve ekonomilere uzanan kapsamda ziyaret edilen bölgenin kazancının o bölgede yaşayanların getirisi olması. Sonuç olarak sorumlu turizm giyim kuşamdan, doğal kaynakların kullanımına, orada yaşayanları fotoğraflamak için izne ve kültürel kaynakları korumaya kadar birçok faydaya katkı sağlıyor. Sorumlu turizm seyahatin her alanında nasıl varlığını devam ettirir gelin hep beraber keşfedelim.
Sorumlu Turizm ve Amaçları Nelerdir?
Sorumlu turizm bir gezginin gittiği yerde harcadığı paradan tutunduğu davranışa kadar olan tüm sürecin bölge halkına katkı olarak geri kazanılmasını amaçlar. Bu bir restoranda harcanan paradan bir köy evinin video kayda alınmasına kadar tüm detaylarda geçerlidir. Bu anlamda sürdürülebilir turizme benzer özellikler gösterse de ondan farklılık gösteren kısmı sorumluluğun seyahate katılan bireylere, kuruluşlara, iş dünyasına bırakılmasıdır.
Değişen ve gelişen seyahat trendlerinden biri olan sorumlu turizm, bilinçli gezgin olmanın kapılarını aralıyor. Gezerken fayda sağlama ve iyi bir dünya bırakmayı hedefleyen sorumlu turizm, bu kapsamda 2002'de Johannesburg'da gerçekleştirilen Sürdürülebilir Gelişme Dünya Zirvesi öncesinde Cape Town'da yapılan özel bir toplantıda kabul edilen "Güzergahlarda Sorumlu Turizm" Bildirgesi'nde kabul edilen esaslara da sahiptir. Bu esaslar;
- Yerel halklarla anlamlı ilişki, iletişim kurulması
- Yerel kültürel, sosyal ve çevresel konulara hakim olma
- Gezginlere kalıcı deneyim yaşatma
- Toplum refahını artırma ve yaşam koşullarını iyileştirme
- Bedensel engellilerin turizme erişebilmesini sağlama
- Ekonomide ve çevresel faktörlerde olumsuz etkileri azaltma
- Turizm sektörünü iyileştirme
- Doğal ve kültürel mirasın korunmasına olumlu katkı sağlama
- Saygı ve dürüstlüğü aşılama
Yukarıdaki esaslara dayanan sorumlu turizm doğrultusunda turizme hareket kazandıran dünyadaki birçok ülke, daha fayda odaklı seyahatler için bilinçli gezginlere kapılarını açıyor. Yağmur ormanları ve yeşil enerji kaynağı ile Kosta Rika, zen turizmiyle Bhutan, sürdürülebilir turizm programını titizlikle yürüten Portekiz ve daha birçok ülke hem bireysel hem de iş seyahatlerini organize eden gezginlerle ‘farkındalık’ paydasında buluşuyor.
Bağımsız Tur Operatörleri Birliği AITO’nun sorumlu turizm konusundaki uygulamalar ve amaçlar ile sorumlu turizmi daha net çerçevede görebiliriz.
- Çevreyi koruma
- Yerel kültürlere saygı
- Yerli toplumlara fayda
- Doğal kaynakları koruma
- Kirliliği azaltma
Sürdürülebilir turizmin bir dalı olduğu kadar etik turizm ile de kesişen sorumlu turizmde gezginler sorumlu turizm hakkında bilgilendirilir, sorumlu turizm amaçları ortaklar ve tedarikçilerle paylaşılır ve sorumlu turizmin yayılmasına ve teşvik edilmesine zemin hazırlanır. Etik seyahatler, sorumlu turist olma, yeşil seyahat kavramı gibi beraberinde iyi bir dünyayı yaratma gayretini gösteren sorumlu turistler geleceğin ilerici göçebeleri (promatic traveler) olarak karşımıza çıkmaktadır.
5 Maddede Sorumlu Turist Nasıl Olur?
- Sorumlu turist seyahate çıkmadan önce gidilecek ülke ve şehri inceler, rotaları çalışır.
- Gittiği bölgedeki kültürleri keşfeder ve öğrenir
- Bölge kültürüne saygı duyar ve yerel halkla ilişkisini saygı çerçevesinde sürdürür
- İbadet mekanlarına, özel mülkiyete, doğaya ve çevreye, çalışanlara saygı duyar.
- Dezavantajlı gruplarla olan iletişimine dikkat eder.
Sorumlu turist bu 5 maddelik profilden elbette çok daha fazlasıdır. Sadece deneyim yaşamayı, keşfetmeyi ve bunları yaparken dünyaya, kültürel miraslara ve inanışlara zarar vermeden iyi bir dünya yaratmayı amaçlar. Kamp alanlarını temiz tutmak, denizleri korumak, plastik malzemeler için geri dönüşüm kutularını kullanmak ya da köy gezilerinde bir evi izinsiz fotoğraflamamak sorumlu turist olmanın en basit yoludur.
Turizmin Farkındalık Sahibi 6 Akımı: Aşırı Turizm, Sürdürülebilir Turizm, Sorumlu Turizm, Eko Turizm, Jeoturizm, Gönüllü Turizmi içeriğimize göz atarak diğer turizm akımlarına hakkında fikir sahibi olabilirsiniz.